Palmpasen Passieconcert The Crucifixion van John Stainer

Op Palmzondag brengt stichting Promovocaal een indrukwekkend Passieconcert in de Grote- of Sint Martinuskerk in Dokkum; ‘The Crucifixion’ van de Engelse componist John Stainer. Een aangrijpend en indrukwekkend oratorium dat op ontroerende wijze vertelt over de laatste uren van Jezus.

​

Meerstemmig en solo gezongen door vocaal ensemble Provocale, begeleid door alleen het orgel en onder leiding van Anne E. de Bruijn is dit concert op Palmzondag een bijzonder mooie gelegenheid om het prachtige en veelvuldig geprezen werk in volle glorie te ervaren. Bijgestaan door bariton Jappie de Vries en tenor Harke Doede Douma, en met Eeuwe Zijlstra aan het orgel, belooft het een avond te worden die diepe emoties raakt in deze bijzondere tijd voor Pasen.

​

The Crucifixion is een oratorium gecomponeerd door de Engelse componist John Stainer in 1887.

 

Het werk vertelt het lijdensverhaal van Jezus Christus, van zijn arrestatie tot de kruisiging, en is geschreven voor koor, solisten en orgel. Het oratorium bestaat uit 12 delen en is verdeeld in twee hoofdstukken:

​

1. Hoofdstuk I beschrijft de gebeurtenissen voorafgaand aan de kruisiging, inclusief de verraad van Judas, de terechtstelling van Jezus voor Pilatus, en het lijden van Christus.

2. Hoofdstuk II focust op de kruisiging zelf, met de nadruk op de tragiek van het moment en de spirituele betekenis van Jezus’ opoffering voor de mensheid. Het werk eindigt met een reflectie over de betekenis van het kruis en de overwinning van de liefde en het geloof.

 

De tekst van het oratorium is gebaseerd op het Bijbelverhaal, maar bevat ook poëtische en reflectieve elementen die de emotionele diepte van het lijdensverhaal vergroten. De solistische delen worden uitgevoerd door een bariton en een tenor, die de rollen van Jezus en de verschillende figuren in het verhaal vertolken.

​

Doel en context

Stainer componeerde The Crucifixion met de intentie om een werk te creëren dat de christelijke boodschap van het lijden en de opoffering van Christus op een emotionele en toegankelijke manier zou overbrengen. Het oratorium was bedoeld om zowel de gelovigen als de algemene luisteraars aan te spreken, en het zou een plaats krijgen in kerkdiensten, passiemuziekuitvoeringen en andere religieuze contexten.

Het werk werd voor het eerst uitgevoerd op 2 april 1887, in de St. George’s Chapel in Londen, en het werd al snel populair. Het had de bedoeling een meer bescheiden en toegankelijke muziekervaring te bieden in vergelijking met de grotere en meer complexe oratoria van tijdgenoten zoals Handel, Bach of Mendelssohn, die vaak een meer uitgebreide orkestratie en grotere koorbezettingen vereisten. In tegenstelling tot deze grotere werken, werd The Crucifixion gecomponeerd voor een kleinere bezetting en eenvoudiger orchestratie, met orgelbegeleiding in plaats van een orkest, wat het werk toegankelijker maakte voor kleinere kerken en lokale muziekgroepen.

 

Muzikale stijl en invloed

De muziek van The Crucifixion is een combinatie van zowel dramatische als contemplatieve elementen, met een emotionele intensiteit die het lijdensverhaal versterkt. De muziek bestaat uit zowel liederen (in de vorm van hymnen en koralen) als recitatieven (spreekgezangen), die de solisten in staat stellen om het verhaal te vertellen. De muziek is melodieus en direct, wat het werk gemakkelijk toegankelijk maakt voor zowel musici als publiek, dat ook uitgenodigd wordt de koordelen mee te zingen.

​

Stainer gebruikte eenvoudige harmonieën, maar de emotionele kracht van de muziek komt vooral voort uit de manier waarop de muziek de tekst ondersteunt. De werkstukken zijn vaak ingetogen en meditatief, maar sommige momenten, zoals de lijdensscènes, zijn muzikaal intens en dramatisch.

​

Het doel van het werk was dus niet alleen een muzikale prestatie, maar een middel om het publiek dichter bij het religieuze verhaal te brengen, hen te helpen reflecteren op de betekenis van Jezus’ dood en lijden, en hen te inspireren tot spirituele overweging.

Historische en culturele betekenis

​

Hoewel The Crucifixion in eerste instantie werd ontvangen als een werk dat het lijden van Christus op een toegankelijke en emotionele manier voorstelde, werd het ook vaak bekritiseerd door sommige muziekkenners die het als te eenvoudig beschouwden in vergelijking met andere beroemde Passiewerken van die tijd. Desondanks bleef het een van de meest uitgevoerde werken in de Engelse muziektraditie, vooral in de Lijdenstijd (de periode voorafgaand aan Pasen).

​

In het Victoriaanse Engeland had The Crucifixion ook culturele betekenis: het weerspiegelde de nadruk op religieuze muziek en de rol die muziek speelde in de publieke religieuze vieringen. Het werk had een breed publiek, van kerkgangers tot liefhebbers van klassieke muziek, en speelde een belangrijke rol in het toegankelijk maken van religieuze muziek voor de brede Engelse samenleving.

​

Hedendaagse relevantie

Tegenwoordig wordt The Crucifixion nog steeds vaak uitgevoerd, vooral rond de Passieweek, als een manier om de gebeurtenissen van de kruisiging van Christus te herdenken. Het werk blijft populair vanwege de eenvoud en de diepte van de emotionele impact, evenals de toegankelijkheid voor koren en muziekgroepen die misschien niet de middelen hebben om grotere oratoria uit te voeren.

Het werk heeft zowel religieuze als muzikale waarde, en biedt een gelegenheid voor reflectie over de betekenis van het lijden en de opoffering van Christus, terwijl het tegelijkertijd een brug slaat tussen het historische en het persoonlijke.

​

Samenvattend is The Crucifixion een muziekwerk dat zijn oorsprong vindt in de Engelse religieuze traditie van de 19e eeuw, met als doel het lijden van Christus op een eerlijke, emotioneel krachtige en toegankelijke manier over te brengen.

Het heeft zich door de jaren heen bewezen als een blijvende en belangrijke bijdrage aan de Passiemuziek en blijft resoneren bij moderne uitvoeringen en luisteraars.

​